သြက္ဂြံေကၜာန္ကေမၜာန္ပှဳက္ဒၜဳက္ဗြဲမေစာန္သကုီ(၄)

ပြမသုင္ေစာဲဥပေဒ ပှဳက္ဒၜဳက္ေကုာံဂၜိဳက္ဂၜါဲ

ပႜဲကႝု႐ုပ္ဒမ်ဳိင္ေလဝ္ကုီ လိက္အုပ္ေလဝ္ကီု နကႝုမှိဟ္ဂမၜဳိင္တအ္ဆက္ေစၜာံ ကႝု ကေမၜာန္ပှဳက္ဒၜဳက္ဂွ္ ပြမသုင္ေစာဲသေကၤတ အေရဝ္ပှဳက္ ဒှါဲဇူဒမ္ပြမပှဳက္ဒၜဳက္ ေကုာ ံသၛိတအ္ပါ

လုပ္ဒဿံင္ဂွ္ေကင္ဆႝုဒဿံင္ရ။ နကႝုမှိဟ္ခ်႘ဒရာင္မြဲဝြံ ဂၜိဳက္ဂၜါဲလၛတ္ဥပေဒ ကေမၜာန္ပှဳက္တုဲ ဒးေဒၢတ္ဗက္ ျဇိဳဟ္ဟ္နက္နက္ေထက္ေရာင္။ဂြံ ဒက္ဂေကာံမႏြံကႝုပှဳက္ဒၜဳက္ ေကုာံ မဆက္

စပ္ကႝု ညးဍဳင္ကြာန္တအ္ဂွ္ နနဲဏံေဟင္ေကၜာန္ဂြံရ။ ဂေကာံျဇဟတ္ပှဳက္ဒၜဳက္ဝြံ ဂြံကႜိဳက္ကႜိဳပ္ပႜဲကႝု ေပါဲခ်႘ဒရာင္ သြက္ညးဍဳင္ကြာန္ေသၢာံဂြံအဝႝု က႑ဗြဲမေဇှာ္ပါလုပ္ဒဿံင္ရ။ လိက္

ဏအ္ဝြံဆက္တုဲသ႘ကၜ႘အာကႜဳိပ္သဿဝ္တံေရာင္။

(၁) ဗီုကႝုဂြံဒက္ပတန္ဂေကာံပှဳက္ဒၜဳက္မြဲေရာ။

(၂) ဥပေဒသြက္ကေမၜာန္ပှဳက္ဒၜဳက္

(၃) ဗီုလႝုဂြံတတ္ေကၜာံသှရံင္ဗႝုဒဿံင္ဇကုဂွ္ေရာ။

(၄) ဂၜံင္ဍာန္နဲကဲဆက္ေစၜာံပြမပှဳက္ဒၜဳက္။

(၅) နဲကဲဂမၜိဳင္(ဥပမာ-ခ်ဴလိက္ပှဳက္၊ သၛိဂြံမံင္ပှဳက္ဒၜဳက္)

(၆) ဗီုလႝုဂြံေကၜာန္ ပႜဲကာလဒးဒုင္စဿ႘စဿတ္ (ဥပမာ-သှရပ္ဂြံတဲုကာလစဿ႘စဿတ္မၢး )

တင္တအ္ဝြံကိစၥေဇှာ္ပႜဲကႝုကေမၜာန္ပှဳက္ဒၜဳက္ရ။ပြမစန္ဒက္မိှဟ္ပႜဲကႝုကာလခ်႘ဒရာင္ဗြဲမပှဳက္ဒၜဳက္ဂွ္ဟြံေလာဲသြာရ။ကေမၜာန္ဇကုေကၜာန္ဒဿံင္ပြမခက္ခုဲဝါတ္ဂါတ္တအ္ဂွ္သြက္မိှဟ္ဂမၜိဳင္ဒွ္

ကေမၜာန္ မသၜဳင္ျပဲမြဲေရာင္ဒးစြံသတိ ဒးဒုင္ဂိုင္ေကတ္မာန္ေရာင္။

သြက္ဂြံေကၜာန္ကေမၜာန္ပှဳက္ဒၜဳက္ဗြဲမေစာန္သၠဳီ(၃)

>

ပြမမင္မြဲသတိ၊ေစဝ္ေပှာန္ေကုာံထိင္ဒဝ္ဇကုဇကုု

နဲကဲပှဳက္ဒၜဳက္ဝြံဒုင္လဝ္သၨဳိင္လတူဗီုမှိဟ္တအ္ေကင္ဆႝုဂဗေကုာံဗီုမှိဟ္တအ္ခ်ပ္ဒဿံင္ဓမၼတာေဟင္ရ၊ဆၢးသြက္ဂြံသုင္ေစာဲနဲကဲဗြဲမေစာန္သ

ကီုဝြံတုပ္တဵညံင္ရဵအနုပညာမြဲရ။ႏြံကႝုစရာဲပြမမင္မြဲသတိ၊ေစဝ္ေပှာန္ေကုာံထိင္ဒဝ္ဇကုဇကုရ။မှိဟ္မခ်႘ဒရာင္္ဒဿံင္ပေရင္စန္ဒက္ပႜဲကႝုပၜန္ဂ

တးဍဳင္ျပင္ေသတ္တိဍာ္နာျဇ႘တအ္ထိင္လဝ္ဝြံပြမရပ္ထိင္စုတ္ထံင္ဂွ္ညးေတံမြဲေလွ္မြဲဝါေလဝ္ဟြံဒးဒုင္ရ။မုဟိုတ္ဟုီမၢးအခိင္ကာလပၜန္ဂ တးဝြံမြဲဝါေလဝ္ဟြံေကင္သုင္ေစာဲဖုင္ကီု၊ဟိုတ္ႏူပါဲဒေလတ္တိုက္ပလံင္လိက္၊ဗာအရက္၊ေကုာံေဆင္စသုင္ဒှါဲညးဂမၜိဳင္မစသုင္ဒဿံင္ဂွ္ရ။ နကႝုညးေတံနကႝုသဿာသဿဝ္တိေပင္င္ေဟင္မံင္ကၜဳင္ရ။ဆဂွ္ကီုေလဝ္မှိဟ္မဆက္စပ္ဒဿံင္ကႝုကေမၜာန္သဿဝ္တိမႏြံကႝုအေခါင္လုပ္ဒဿံင္ပႜဲေသှာဝ္

ဟီုကၜာေလဝ္ ကေမၜာန္ဇကုဇကုေစှာန္ပႛဳင္ လဝ္ဂွ္ေထက္ကႝုဒးဒေဂတ္ဗက္ဍာ္ဒေကဝ္ေပင္င္ေထက္ေရာင္။

ဒုင္ပၜတရဵညိ

ေကာန္ဂကူမန္ပ႙ုဒုင္ပၜတရဵသဿဝ္အလာံေကာန္ဂကူဏံညိအဵ။

သြက္ဂြံေကၜာန္ကေမၜာန္ပှဳက္ဗြဲမေစာန္သၠီဳ(၂)

ေကတ္ေစဝ္လၲဴကုသှပြမပှဳက္ဒၜဳက္

သှတအ္ဝြံညံင္ရဵေကၜာန္ကေမၜာန္ဟြံလုပ္ကႝုေသှာဝ္ဟြံဂြံေဍံတအ္ထၞးဒဿံင္လဿဳိန္ရ။ကုမှိဟ္တအ္ေလဝ္အတိုင္ဏအ္ကႝုပေတွ္လဝ္ရ။ေဍံရပ္
ဂြံမှိဟ္မခ်႘ဒရာင္ဒဿံင္ကေမၜာန္ပ႙ုဂွ္ေလဝ္ေဍံတအ္ၾကမ္ထၞးစဒွ္ရ။ တိတ္ထၞးဗဿံက္ကႝုသၢံင္မေကၜာန္ဒဿံင္ကေမၜာန္ဗၜးၐးေဍံတအ္ေဖ်ံလဝ္ထံင္
တံေလဝ္ႏြံရ။ဆၢးထၞးဟီုဒဿံင္ဗီုဏံဂွ္ပြမၾကမ္ထၞးစေဟင္ရ။ ပၜန္ဂတးမြဲမြဲဝြံပြမက်ဟုံၿဗီဳ ဟြံမြဲဂွ္ဗီုလႝုေလဝ္ဒွ္ဟြံမာန္ဂွ္ဓရ္ဍာံရ။ ဆဂွ္ကီုေလဝ္
ေဗာ္ေကာန္မ်ဴေနတ္အာဖရိကသၜဳင္က်ာေကုာံေကာန္ဂေရတ္ေကာန္ဂကူအာဖရိက(ANC)ဝြံဒတူလိုင္ဒဿံင္မၛးေသှာဝ္ဗြဲမလအ္လကီု ေလဝ္သ႐ိုဟ္ေထာံဟြံမာန္ရ။ဣဝြံဒွ္သက္သ႘ထၞးဒဿံင္အေရဝ္သှတအ္ဟြံဍာံျပကီုရ။ပြမဒးေဒါံေထာံပၜန္ဂတးမသၜဳင္ၿပဲဂွ္ညးမဂြံအဝႝုတအ္ ဖန္က္ဟြံမာန္ရ။ဂြံဒတူလိုင္အာလအ္လကာလဗီုဏအ္ဂွ္ေလဝ္ဟိုတ္ႏူသုင္ေစာဲကၜဳင္နဲပှဳက္ဒၜဳက္ဗြဲမေစာန္သၠီဳဂွ္ရ။ဟိုတ္ႏူတင္ဏအ္တုဲ

ဂြံလဝ္ေစဝ္လၲဴ ကုသှတအ္ရ။

ဗီုဏအ္ဂွ္ေကတ္နင္ႏူကႝု(မ်ဳိခ်စ္ျမန္မာ)မဒွ္ရ

သြက္ဂြံေကၜာန္ကေမၜာန္ပှဳက္ဗြဲမေစာန္သၠီဳ(၁)

နိဒါန္

လိက္ဝြံဓမံက္ထၞးလဝ္ပေရင္ကာပှဳက္ဝြံကိစၥ မေဇှာ္ဒဿံင္ေရာင္ရ။ပႜဲကႝုပၜန္ဂတးမြဲ
ဗီုလုႝဂြံယိုက္ေဂၜင္တာ လ်ဳိင္ပှဳက္ဒၜဳက္ဗြဲမပှဳက္ဒၜဳက္ဂွ္ကီု၊ပရုိင္သှ္မိက္ဂြံဂြံအိုတ္
အေစာန္တအ္ညံင္ဟြံဂြံ စိုပ္တဲသှတအ္ ဗီုလႝုဂြံစႝုဒှါေရာဂွ္ ပံက္ထၞးလဝ္ကႝုရ။
သြက္ဂြံဒက္ပၲိဳန္ပၜန္ဂတးဒစႝုဒစးကုသှတအ္ဗြဲမအံင္ဇှးဂွ္နကႝုနဲကဲပှဳက္ဒၜဳက္ ေလဝ္ကိစၥေဇှာ္တဵရ။ေကၜာန္ကေမၜာန္ပှဳက္ဝြံပႜဲကႝုပၜန္ဂတးသြက္ညးဍဳင္ကြာန္
ဂြံဗၜးၐးဝြံဒွ္ကေမၜာန္ခိုဟ္မြဲရ။ညးကဆံင္အုပ္ဓုပ္တအ္ဝြံသြက္ညးမဒးဒုင္ပႜႝဳပႜိဳက္
တအ္ကေလင္ပၜန္ဂတးညံင္ဟြံဒွ္ကုီ ညံင္ေသၢာံဝါတ္ဂါတ္ကီုမြဲဒၿမိပ္ဝင္ေကၜာန္
ကဿါတ္လဒႝုကၜဳင္လဝ္ရ။မှိဟ္ဂြံအဝႝုပိုင္ၿပ႘အာဏာတအ္ဝြံသြက္အဝႝုညးတအ္ဂြံ
တန္တဵအာဍာ္ဇမၜိင္မာန္ဂွ္နကႝုနဲကဲဗြဲမဓဇန္၊ နဲကဲတၛံက္ေတၛဲတအ္သုင္ေစာဲ
ကၜဳင္ရ။မှိဟ္တၜအဝႝုတအ္ဝြံသုင္ေစာဲသဿာသဿဝ္တိေဍံတအ္ေကုာံဥပေဒဟြံမြဲကႝု
ဗဗြဲဓရ္တုဲပြမရပ္ ထိင္၊ ပြမစုတ္ထံင္၊ ပြမဂစိုတ္ဂယိုင္၊ပြမဒစႝုဒစးပေရင္ခ်႘ဓရာင္
ညးဍဳင္ကြာန္တအ္ေကၜာန္သၸကၜဳင္မြဲဒၿမိပ္ဝင္ရ။ဆဂးလၲဴနဲကဲေဍံတအ္သုင္ေစာဲ
ဂွ္ဗီုလႝုဂြံကေလင္ဒစႝုဒစးေကုာံဗီုလႝုဂြံ ေကၜာန္ဗြဲမပှဳက္ဒၜဳက္ဂွ္ညးဍဳင္ကြာန္တအ္
တီဒဿံင္ရ။ မာကာန္ဒါ(Makanda) ေသတ္ဝါယႝု(Cetshwayo)ေသတ္ခဟူ
(Sekkhukhune)ဘာန္ဗာတာ(Banbatha)တအ္ဝြံသုင္ေစာဲနဲကဲပှဳက္ဒၜဳက္
တဲုေကၜာန္ကၜဳင္ကေမၜာန္ဒစႝုဒစးေကုာံကေမၜာန္စန္ဒက္ရ။ဥပမာဘာန္ဗာတာ
ဝြံသြက္ဂြံပၜန္ဂတးကု ေသှာတ္ကဝ္လဝ္န႘ဂွ္စန္ပေကာံဒဿံင္မှိဟ္ပႜဲကုႝၿဂိဳပ္
(နကာန္ဒလာ) ဗြဲမပှဳက္ဒၜဳက္ရ။ဣဝြံဒွ္သြက္ေကာန္ဂကူညးဍဳင္ကြာန္ဂြံ
ေကတ္ခန္လၛတ္ သြက္ပေရင္ဗၜးၐးေကာန္ဂကူပ႙ုရ။

သြက္ဂြံေကၜာန္ကေမၜာန္ပှဳက္ဗြဲမေစာန္သၠီဳ

လိက္ကှပ္ဏအ္ဝြံ ပႜဲကႝုသှာံ (၁၉၈၀)ေတံရက္ၾတးပၲိတ္ အလန္ပထမရ။ ပႜဲကုႝလိက္ေလဿင္အာမ္သ႘ေဘန္ၿဇ႘ (Umsebenzi) မဒွ္လိက္ေဗာ္ေကာန္မ်ဴေနတ္အဖရိက သၜဳင္က်ာပၲိတ္ကၜဳင္န ကႝုလိက္ဆက္အခန္(အခန္း ဆက္)ရ။ ၾကဵဏအ္ရန္တဿအ္သြက္ရဲေကၜာန္ဒဿံင္သဿဝ္တိ တုဲ ကေလင္ပံင္ပေကာံတက္ပတိတ္လိက္သၠအ္တဲအုပ္ ေဍာတ္စုတ္ပႜဲထာင္(အိတ္ေဆာင္)ရ။

မာတိကာ

(၁) နိဒါန္

(၂) ပြမဒက္ပၲိဳန္ဂေကာံပှဳက္

(၃) ဥပေဒသြက္ကေမၜာန္ပှဳက္မြဲကေရက္ကေရာန္

(၄) ပြမရံင္ေက်ာဝ္ဗႝု

(၅) နဲကဲမင္ရံင္ေကၽာဝ္ဗႝု

(၆) ပြမပၜန္ဂတးရံင္ဗႝု(တန္ျပန္ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း)

(၇) ဂၜံင္ဍာန္သြက္ဂြံစဿ႘တ္ရံင္ဗႝု

(၈) သုင္ေစာဲဂံၜင္တရဵစဿ႘တ္နကႝုအရုီဗင္ေလဝ္ကီု

နကႝုယာဥ္မြဲမြဲသာ္ေလဝ္ကီု

(၉) ပြမစဿ႘တ္ရံင္ဗႝုနကႝုကြ႘စက္

(၁၀) ပြမထပိုတ္အဆက္ကုသဿာထံင္ပရိုင္ကႜံင္

လကၠရဵဇကု

(၁၁) နဲကဲဆက္ေစၜာံပြမပှဳက္ဒၜဳက္

(၁၂) ဆႝုဂဗနကႝုမှိဟ္ကႝုမှိဟ္

(၁၃) ဆႝုဂဗသြက္ကာမံက္တိုန္ေကုာံသြက္ဂြံစဿ႘တ္

ဂမၜိဳင္

(၁၄) ပြမဆႝုဂဗကႝုမှိဟ္ဇကုဟြံတီ

(၁၆) သေကၤတထၞးအကာဲဆက္ေစၜာံ

(၁၇) ေစဝ္တိုက္လိက္ကိုန္ဂစိုတ္

(၁၈) တိုက္လိက္ပဆုဲဏာနင္ဂြံေကုာံတိုက္လိက္စြံ

မြဲဒှါဲ

(၁၉) ပြမက်ဟုံၿဗီဳေကုာံပြမတတ္ေကၜာံဂမၜိဳင္

(၂၀) ပြမကေလင္စဿ႘တ္ပေရင္က်ဟုံေကုာံဗမံက္ဒှါဲ

ေဒသဒွ္ဂမၜိဳင္

ဗွ္သှာေကြံေလာန္ဍဳင္ပ႙ုမန္ေလာန္ကၜဳင္(၂၅၂)သှာံ

သကၠရာဇ္ဍဳင္(၁၃၇၁)သှာံဂိတုပသာ္(၈)ေစြက္သကၠရာဇ္ခေရတ္(၂၀၀၉)ဂိတု

(MAY16)ဏအ္မၢးဍဳင္မန္ဟံသာဝတ႘ပ႙ုဒတုံေစွ္သဿဝ္တဲသဿိင္ဗဿာေပင္ကၜဳင္(၂၅၂)

သှာံပၜန္ရ။ပႜဲကႝုသကၠရာဇ္ဍဳင္(၁၁၁၉)သှာံ ပသာ္(၈)ေစြက္ဂွ္သဿိင္ဗဿာအံင္ေဇယ်

(အလံင္ဖရာ)ဗတိုက္သီေကတ္ဍဳင္ျမန္ဟံသာဝတ႘ ဟြံမြဲကႝုဗဗြဲဓဝ္သီုကႝုဂစိုတ္

ကမၜက္ဂကူမန္ကီုရ။ဆဂွ္ဟြံကဏီသီုကႝုလိုန္ဂစိုတ္သင္မန္ပ႙ုေကုာံမိှဟ္ျဗဵမႏြံကႝု

ယဲဒိုက္တအ္နကႝုစိင္ရ။ဟိုတ္ဂွ္ရဇဿာပ္ပ္သှာံစိုပ္ကၜဳင္ဂိတုပသာ္(၈)ေစြက္မၢး

ဇဿာပ္ေကာန္မန္ပ႙ုဒးဂြံသတိ ဒးဗွ္သှာတိဍာ္ဍဳင္မန္ပ႙ုဒးဗွ္ဗှဳဟ္ရာဒနေဖ်ံေမတၲာ

ကုညးမဒးဒုင္စံင္ယတ္ဒးဒုင္ဂစိုတ္တအ္ေထက္ေရာင္။သဿိင္ဗဿာအံင္ေဇယ်ဝြံပၲဝ္

ကႜဳိပ္ညံင္ဂကူမန္္ဟြံဂြံမြဲပႜဲဂၜးကဝ္တုဲစိုတ္ကမၜက္ကၜဳင္ေကာန္ဂကူပ႙ုရ။ စြံလဝ္ကၜာလအ္ကၜဳင္၂၅၂သှာံတုဲရ။ဆၢးလဿဳဟ္ပစၥဳပၸန္ဏအ္ညံင္ရဵဂကူမန္ေကုာံ

ဂကူေကာန္ဍဳင္အေရင္တအ္ဂြံကၜက္မှိဟ္တၜအဝႝုမရပ္လဝ္လြဟ္မြဲဇၽွာပ္ေဍာတ္တအ္

ကမၜက္မံင္ဂကူပ႙ုေကုာံံဂကူေကာန္ဍဳင္အရင္တအ္နကႝုျပယာဲၐတ္တ္မပၲံကႝုသှဵဆီ၊

မပၲံကႝုၾတးကၜဳင္ မှိဟ္နကႝုအစ႘အဇန္ႏြံႏြံေကုာံနဲဖံက္ဖကဝ္အေခါင္အရာမိှဟ္နာ

နာသာ္တအ္ရ။ယြံဂကူမန္တအ္ညးဂမၜိဳင္အဵ------ပ႙ုဒးစြံသတိေဇှာ္ေဇှာ္မြဲဂွ္ညံင္ဟြံဂြံဒွ္ဗီုသှာံ

(၁၁၁၉)ေတံဂွ္ပ႙ုဒးစႝုဒှါအာေထက္ေရာင္။တၜအဝႝုပှာန္တအ္ဝြံဒွ္ဂကူမဟာဝါဒ႘တဿိ

ေခတ္(၂၁)ဗြဝ္ကၜံဏအ္ေရာင္။ဟိုတ္ဂွ္ရလတူပ႙ုေကာန္ဂကူမန္တအ္ေဍံတအ္ပၚ

ထကးဆီညံင္ဟြံဂြံေကာံကေဠာံညးသၠအ္ညံင္္ဂြံပၚထကးမံင္တြႝဳဂွ္ဖန္ဇန္ဒဿံင္ရ။

ေကာန္ဂကူမန္ပ႙ုသတိေဇှာ္ေဇှာ္မိက္ဂြံကႝုႏြံရ။လတူသှပၚဆီဂွ္လၸပေတွ္

လၲဴဇကုကႝုဇကုေဟင္ပေတွ္ညးသသၠအ္ညိ။

ဇကုကႝုဇကုဒွ္ျပႆနာမၢးလၸေသာင္ကၜးကႝုလြဟ္ေသာင္ကၜးကႝုဓရ္ခႏၲ႘ညးသၠအ္ညိ။

ဗြဲသေရာပ္မိက္ဂြံဟီုဂွ္ေကတ္ခန္လၛတ္လၲဴဒဒွ္ေလာန္ကၜဳင္(၂၅၂)သှာံေတံတဲုဂကူ

မန္ပ႙ုညံင္ဟြံဂြံေကၜံကၜက္အာဗီုဂကူပ်ဴဂွ္ဂိုတ္ဂစာန္အာည႘ည႘သာသာတဲုေကၜာန္ဗ

ဒွ္အာတၛဲဍဳင္မန္ဟံသာဝတ႘လီုေပင္ (၂၅၂) သှာံစိုအ္ဂွ္ဆဝ္မၛဳဟ္ဏာရအဵ။

ဍဳင္မန္ဟံသာဝတ႘မရာင္ဆာဲမႏြံကႝုစရာဲဗၜးၐးမြဲတၛဲမဒးစိုပ္ေရာင္။